Odwaga
i pojednanie
Wrogość, nieufność, mur
-
Zimna wojna i podział Europy
Podczas II Wojny Światowej Związek Radziecki i Stany Zjednoczone wspólnie walczyły przeciwko Niemcom. Po zakończeniu wojny na pierwszy plan wysunęły się rozbieżności pomiędzy oboma mocarstwami posiadającymi różne systemy gospodarcze i społeczne. Spowodowało to podział praktycznie całego świata na dwa bloki oraz było związane z początkiem Zimnej wojny, która trwała do 1989 roku. Przyporządkowanie danych państw w Europie do bloku zachodniego lub wschodniego doprowadziło do podziału kontynentu. I tak Republika Federalna Niemiec (RFN) znalazła się na Zachodzie, a Niemiecka Republika Demokratyczna (NRD) i Polska na Wschodzie. Chociażby już z powodu szczelnie zamkniętych granic („Żelazna kurtyna“) pomiędzy oboma blokami przez wiele lat codzienne kontakty ludności tych trzech krajów nie były możliwe. Radzenie sobie z najnowszą wspólną historią było dodatkowo utrudnione poprzez niniejsze ścieranie się różnych systemów.
-
Spór o granicę na Odrze i Nysie Łużyckiej
Wraz z przesunięciem granic Polski na zachód wzdłuż rzek Odry i Nysy Łużyckiej powstała nowa granica między Polską a Niemcami. Zaraz po wojnie została ona odrzucona przez wszystkie partie w czterech niemieckich strefach okupacyjnych. Po utworzeniu NRD jej władze poparły nową granicę z Polską, „komunistycznym bratnim krajem“. W RFN dopiero pod koniec lat 60. zmieniło się nastawienie partii SPD do niniejszej granicy. Zamiast kierować się polityką siły, zaczęto dążyć do „przełomu poprzez zbliżenie“. Częścią nowej polityki było właśnie poszanowanie zachodniej granicy Polski. Nienaruszalność tej granicy została potwierdzona w 1970 roku w Układzie między Polską Rzeczypospolitą Ludową a Republiką Federalną Niemiec. Ten krok zrobiony w kierunku formalnego uznania nowej granicy był odrzucany przez partie CDU (Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna) i CSU (Unia Chrześcijańsko-Społeczna). Podczas wewnętrznego sporu politycy obu partii posiłkowali się cytatami prominentnych polityków SPD (Socjaldemokratyczna Partia Niemiec) z lat 50., gdy to oni jeszcze jednoznacznie odrzucali nową granicę. Jako przykład może posłużyć zdjęcie przewodniczącego CSU, Franza Josefa Straußa, z cytatem polityka SPD, Herberta Wehnera.
-
Stosunki między Polską a oboma niemieckimi państwami
Polska oraz RFN w czasie Zimnej wojny przynależały do różnych sojuszy, które były wrogo do siebie nastawione. Ta strukturalna wrogość była utwierdzana przez potężne narracje, zgodnie z którymi „Polacy“ byli odpowiedzialni za ucieczkę i wypędzenie Niemców, a „Zachodni Niemcy“ byli postrzegani jako rewizjoniści czyhający tylko na pierwszą okazję, by ponownie zająć tereny na północy i zachodzie Polski. To wyobrażenie dodatkowo utrudniało spotkania między Zachodnimi Niemcami a Polakami, obok technicznych trudności związanych z podróżą (konieczność posiadania zaproszenia i wizy).
NRD należała wprawdzie do tego samego bloku wpływów co Polska, jednak stosunki obu „bratnich państw“ nie były rozwijane na szeroko rozumianej płaszczyźnie społecznej. Do 1972 roku także pomiędzy tymi krajami istniał obowiązek posiadania wiz. Zaledwie osiem lat po jego zniesieniu, w 1980 roku wizy zostały ponownie wprowadzone przez NRD, jako reakcja na powstanie "Solidarności".
Komentarze