Odwaga
i pojednanie
Zburzenie muru berlińskiego
-
Co doprowadziło do upadku Muru berlińskiego?
9 listopada 1989 roku w Berlinie upadł mur. Już w 1980 roku protesty w Gdańsku i powstanie „Solidarności” doprowadziły do zachwiania się systemu komunistycznego, którego symbolem był właśnie Mur berliński. Następnie po wyborze Michaiła Gorbaczowa na sekretarza generalnego KPZR w 1985 roku zaczęto wprowadzać reformy w Związku Radzieckim. Ponowne uznanie „Solidarności” jako legalnej organizacji w kwietniu 1989 roku zadecydowało o początku końca systemu socjalistycznego. Kolejnym kamieniem milowym było otwarcie granicy pomiędzy Węgrami a Austrią w dniu 11 września 1989 roku, które umożliwiło mieszkańcom NRD masową ucieczkę na Zachód przez Węgry i później także Czechosłowację. Fala wyjazdów oraz masowe demonstracje w wielu miastach NRD zaczęły wywierać presję na komunistycznym przywództwie w Berlinie Wschodnim, i tak w dniach 8/9 listopada 1989 roku Komitet Centralny partii SED opracował nowe prawo dla podróżujących obywateli NRD, które jeszcze tego samego dnia pod naciskiem mieszkańców NRD doprowadziło do otwarcia granicy.
-
Jak w Polsce postrzegano ponowne zjednoczenie Niemiec?
„Proces zjednoczenia Niemiec był w Polsce obserwowany z dużą życzliwością oraz czujną gotowością do współdziałania przy obalaniu muru. Niemiecka historia była w tych tygodniach i miesiącach także naszą historią, historią ludzi, którzy pragnęli wolności i końca dyktatury.“ (W. Bartoszewski, 2012)
Na upadek Muru berlińskiego wielu Polaków zareagowało spontaniczną solidarnością z obywatelami NRD. Także ponowne zjednoczenie Niemiec cieszyło się w Polsce wielkim wsparciem, jako że Polska miała nadzieję, że zjednoczone Niemcy staną się jej silnym partnerem na Zachodzie, będącym zarówno członkiem UE, jak i NATO.
Warunkiem tego wsparcia było jednak ostateczne uznanie przez zjednoczone Niemcy granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej. Początkowo istniały tutaj pewne obawy, które zostały jednak szybko rozwiane, gdy w 1990 roku podpisano Traktat dwa plus cztery oraz Traktat graniczny. -
Fragment Muru berlińskiego w Krzyżowej
Fragmenty Muru berlińskiego znajdują się w różnych miejscach na całym świecie i są traktowane jako historyczne pamiątki, obiekty artystyczne lub symbole wolności. Z okazji 20. rocznicy odprawienia Mszy Pojednania 11 grudnia 2009 roku Marszałek Sejmu, Bronisław Komorowski, oraz Przewodniczący Bundestagu, Norbert Lammert, odsłonili w Krzyżowej kawałek Muru berlińskiego. Norbert Lammert powiedział wtedy, że mur ten jest „szczególnym symbolem polsko-niemieckiej historii, jako że dzięki niemu możemy spojrzeć w przeszłość, którą mamy już za sobą, oraz w przyszłość, którą chcemy razem kształtować“.
Nieco wcześniej, w czerwcu 2009 roku obok Reichstagu w Berlinie odsłonięto fragment muru ze Stoczni Gdańskiej, przez który 14 sierpnia 1980 roku przeskoczył Lech Wałęsa.
Wymiana tych dwóch symbolicznych kawałków muru uzmysławia nam, że oba kraje są ze sobą związane wspólnym historycznym doświadczeniem - dyktatury i jej przezwyciężenia.
Komentarze